Ülkemizde bilgisizlik, yanlış kullanım ve ihmal yüzünden soba, şofben, baca zehirlenmeleri hemen her yıl kış aylarında özellikle alçak basınçlı havalarda tehlikeli boyutlara ulaştığını belirten Dr. Kasım Çetin; "Güneybatıdan esen bir rüzgar olan “Lodos” nedeniyle her yıl onlarca kişi özellikle sobadan olmak üzere sızan karbonmonoksit gazı ile zehirlenmektedir. Karbonmonoksit renksiz, tatsız, kokusuz, yanıcı zehirli bir gazdır. Vücuda solunum yolu ile girer ve doğrudan kana geçerek oksijen alımını engeller zehirlenme ve ölüme neden olur. Havagazı, kömür vb. ısıtma amacı ile kullanılan her tür soba ve ocakta yanma sırasında oluşur. Karbonmonoksit zehirlenmeleri sıklıkla; kapalı ortamlarda açık ocaklar, bacası çekmeyen soba, şofben, bacasız gaz sobalarından yakıtın iyi yanmaması nedeni ile meydana gelir. Karbonmonoksit ile meydana gelen zehirlenmelerde kısa süre içerisinde tıbbı müdahale yapılmazsa, zehirlenmeler ölümle sonuçlanabilir" dedi.
SOBA VE BACALARLA İLGİLİ UYULMASI GEREKEN KURALLAR
Kullanılan her türlü ısıtma cihazının kalite belgesine sahip olup olmadığına, garantilerine ve garanti sürelerine dikkat edilmesi gerektiğini söyleyen Çetin, hayati öneme sahip kuralları şöyle sıraladı; "Kullanılan yakıtın standartlara uygunluğu kontrol edilmeli, izin belgesi olmayan satıcılardan kömür alınmamalı, aşırı doldurulan sobanın duman yolu daralacağı, soba içinde düzensiz ısı dağılımı nedeniyle de baca çekişi zayıflayacağı için soba yakılırken aşırı doldurulmamasına dikkat edilmeli, sönmekte olan sobaya asla tutuşması güç yakıtlar konulmamalı, yakıt yavaş yavaş ilave edilmeli, yatmadan önce sobaya kesinlikle yakıt konulmamalı, iyi ısınmayan ve alttan yakılan kömür sobalarında karbonmonoksit zehirlenmesi riski artacağından soba tutuşturulurken yakıtın üstten yanması sağlanmalı, özellikle alçak basınçlı lodoslu havalarda ölüm olaylarında artış görüldüğü için eğer bacalar standartlara uygun değilse alçak basınçlı havalarda soba yakılmamalı , yakılması zorunlu ise gece yatarken mutlaka tam olarak söndürülmeli, soba borularının birbirleriyle birleştirilmesinde hava ve baca gazı sızdırmazlığı sağlanmalı, sobanın bulunduğu yer sürekli havalandırılmalı, bacalar standartlara uygun ve yalıtımlı olmalı, düzenli olarak temizletilmeli, dumanın geri tepmesini önlemek için bacaların en üst noktasının çatının en üst noktasından 1 metre daha yüksekte olması sağlanmalı ve baca şapkası mutlaka takılmalı, binaların Yangından Korunması yönündeki mevzuat hükümlerine uyulmasına özen gösterilmelidir" dedi.
ŞOFBEN KULLANIMINDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR
Şofben kullanımının eskisi kadar olmasa da yaygın olduğunu belirten Çetin; "Alınan cihazın kalite belgesi ve garantilerine dikkat edilmeli, şofben mutlaka bacaya bağlanmalı, baca bağlantısı olmayan (bina aydınlığına vb. bağlı) şofben asla çalıştırılmamalı, şofbenin monte edileceği mekan yeterli büyüklükte olmalı, şofben mümkünse banyo yerine balkona veya başka bir havadar mekana takılmalı, şofbenin montajı mutlaka yetkili servis tarafından yapılmalı, şofben zehirlenmeleri genellikle gaz kaçaklarından değil, yeterli havalandırma yapılmayan yerlerde yetersiz hava ve yetersiz yanma sonucunda oksijen oranının düşmesi ve karbonmonoksit oranın yükselmesi gerçekleştiği için şofbenin kullanıldığı yere sürekli temiz hava girmesi sağlanmalı, bacalar yatak odalarından, merdiven sahanlığından, bina girişlerinden, havalandırma boşluklarından, çatı arasından, banyo ve tuvaletten geçirilmemeli, konutlarda gaz kaçaklarına karşı uygun yerde detektör bulundurulmalı, şofbende gaz kaçağı hissedildiğinde: Öncelikle gaz vanası ve tüp dedantörü kapatılmalı, elektrik düğmeleri açılmamalı açıksa hemen kapatılmalı, kibrit-çakmak gibi alev ve kıvılcım çıkartabilecek hiçbir işlem yapılmamalı, pencereler karşılıklı açılarak ortam havalandırılmalı, hızla gaz şirketi yetkilisi veya şofben servisi aranmalıdır" şeklinde konuştu.
LODOS SÜRESİNCE DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR
Lodos esintilerinin etkili olduğu süre boyunca gerekmedikçe soba yakılmaması gerektiğini ifade eden Çetin; "Yanmakta olan soba yatmadan evvel mutlak suretle söndürülmelidir. Bina yanlarında ve çatı saçak altlarında yürümemeye ve durmamaya özen gösterilmelidir. Kopan, sarkan ve yere düşen elektrik hatlarına ve kablolarına yaklaşmayınız ve bu gibi durumları 186 no’ lu telefondan Elektrik Arıza Servisine bildirilmelidir. Çökme ve yangın tehlikesinin bulunduğu durumlarda derhal 110 no’lu telefondan İtfaiye aranmalıdır. Ortaya çıkabilecek acil sağlık sorunlarında derhal 112 no’lu Acil Yardım Servisi aranmalıdır. Doğalgaz şebekesi ile ilgili ortaya çıkabilecek sorunlarda 187 no’lu telefondan Doğal gaz Arıza Servisi aranmalıdır" diye konuştu.