Makineli hasat başladı, pamuk tarlaları çadırkent görünümünden kurtuldu

Yılmaz ÖLMEZ
Gerçek Gazetesi
Ege Bölgesi’nin pamuk ambarı Söke Ovası’nda pamuk hasadı başladı. Aydın Ziraat Odaları geçen ay içerisinde bir araya gelerek 1 kilo kütlü pamuğun maliyetini 1 lira 50 kuruş olarak belirlemiş ve deklare etmişlerdi. Koçarlı Ziraat Odası Başkanı Rıza Arslan, “Üreticinin eline primle birlikte en az 1 lira 50 kuruş geçmesi gerekir” derken, Tariş’in açıklayacağı alım fiyatı sadece üreticiyi değil, pamuk toplama işçilerini de ilgilendiriyor. Çünkü Tariş’in açıklayacağı alım fiyatı üzerinden kilo başına verilecek toplama ücreti de bu fiyat üzerinden belirleniyor. Son birkaç yıldan bu yana Söke ovasında makinalı hasada ağırlık verilmesine rağmen, küçük çapta üretim yapan çiftçiler pamuklarını elle toplamayı tercih ediyorlar. Bu da beraberinde toplama ücretini getiriyor. Söke’de makinalı hasadın ay sonuna doğru başlaması beklenirken, bazı arazilerde hâlâ elle hasat yapılıyor. Hâlbuki 3 yıl öncesine kadar 370 bin dönümlük arazinin tamamında elle hasat yapıldığı için Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nden yatılı olarak Söke’ye gelen tarım işçileri, Söke Ovası’nı adeta çadır kente çeviriyorlardı. Fakat makinalı hasatla birlikte işçi göçü bitince, çiftliklerin önündeki çadır kondular kalktı, yerini Amerikan çiftliklerinde olduğu gibi hasat makinaları almaya başladı. 5 üniteli pamuk hasat makinasıyla gün boyunca 500 kişinin toplayacağı pamuğun hasat edildiğine dikkat çeklirken, bu durumda üreticiye cazip geliyor. Geçen yıl 1 kilo pamuk elle 20 kuruşa toplanırken, makinalı hasatla bu rakamın 10 kuruşun altına düştüğü öğrenildi. 
  Başta mazot ve gübre olmak üzere tarımdaki yüksek girdi maliyetleri üreticinin belini bükerken, pamukta makinalı hasatla en azından toplama maliyetinin aşağıya çekildiği dikkat çekiliyor. Üreticiler makinalı hasadın bir başka avantajının da zaman kazanımı olduğuna dikkat çekiyorlar. Elle gerçekleştirilen hasattın Eylül ortasında başlayıp Kasım sonuna kadar sürdüğü dikkat çekilirken, makineli hasatta bu sürenin yarı yarıya düştüğü ifade ediliyor. Sökeli pamuk üreticileri elle hasat döneminde işçi kavgalarının yaşandığına dikkat çekerlerken, “Yağmurlu dönemlerde üretici arkadaşlarımız pamuğunu bir an önce hasat ettirmek için yan tarlanın işçisine birkaç lira fazla ücret verip, kendi tarlasına çekiyordu. Bu da toplama ücretlerini arttırdığı gibi, pamuğun günlerce tarlada kalmasına neden oluyordu. Makinalı hasatla birlikte bu rekabette ortadan kalktı. Sökeli üretici bazı dolandırıcı dayıbaşılardan kurtuldu” dediler. Aile tarımı yaptığını belirten Sökeli pamuk üreticisi Rıza Örkun, “Maliyetlerimiz çok yüksek, O nedenle ez az 1 lira 50 kuruş fiyat bekliyoruz” dedi. Elle pamuk toplayan işçiler ise Tariş’in açıklayacağı alım fiyatıyla toplama ücretlerinin belirleneceğine dikkat çekerlerken, şu anda sadece avans aldıklarını söylüyorlar.