ANKARA (İHA) - Sadece televizyonların yayınlarının aktarılmasında kullanıldığı bilinen uydulardan artık hayatın her alanında yararlanılmaya başlandı. Kayseri'deki bir üniversite öğrencisi, uydu aracılığıyla Türkiye'nin herhangi bir yerindeki bir profesörün dersini telekonferans bağlantısıyla izlerken, aynı şekilde Ankara'daki bir doktor da Van'da bir hastanedeki hastanın ameliyatına canlı olarak katılabiliyor. Bugüne kadar 1A, 1B, 1C ve 2A isimlerinde uzaya dört uydu gönderen Türkiye, uydunun nimetlerinden yararlanmayı da çabuk öğrendi. Yaklaşık 12 yıl önce uyduyla tanışan ve dünyada uydusu bulunan 15 ülkeden biri olan Türkiye, şu anda kullanımda olan Türksat 1C ile Türksat 2A uyduları sayesinde eğitimden sağlığa hayatın her alanını pratikleştirdi. Türkiye'nin yanı sıra Batı ve Doğu Avrupa'yı kapsamı altında tutan Türk uyduları ile 190'ın üzerinde dijital, analog, şifreli ve şifresiz televizyona, radyoya alt yapı ve internet hizmeti veriliyor. Türkiye'nin Uluslararası Uydu ve Haberleşme Operatörü Türksat A.Ş.'nin özel ve kamu kurumlarıyla yaptığı protokoller sayesinde, Kayseri'deki bir üniversite öğrencisi İstanbul Teknik Üniversitesi'ndeki bir derse telekonferansla bağlanıp derse katılabiliyor. Aynı şekilde ODTÜ'deki bir profesör, Konya'ya gitmeden Selçuk Üniversitesi'nde ders anlatabiliyor. Bunun yanı sıra Van Yüzüncü Yıl Hastanesi'ndeki bir hastanın ameliyatına Hacettepe Üniversitesi'ndeki bir cerrah bulunduğu yerden müdahale edebiliyor. Ayrıca daha önce günlük belirlenen hava durumunun ise aylar öncesinden nasıl olacağı yine uydu sayesinde belirlenirken, barajların ne zaman dolduğu da uydu aracılığıyla önceden bildirilebilecek. Çiftçinin buğdayının çürüyüp çürümediğini, uçakların havadaki durumlarını belirleyen uydular, kablo çekilemeyen köylere de internet, data bağlantısı sağlayacak. Türksat A.Ş., Ulaştırma Bakanlığı, Adalet Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı, TİKA, DSİ, TMO, DHMİ gibi kurumlarla protokol imzalayarak çalışmalarını başlattı. E-devlet kapsamında çeşitli kamu kuruluşlarının geniş bant data aktarımları, Türksat A.Ş. üzerinden daha düşük maliyetle ve daha güvenli bir şekilde sağlanacak. Bu bağlamda Adalet Bakanlığı'nın başlattığı Ulusal Yargı Ağı Projesi (UYAP) sonucunda e-adalet sistemine adım atıldı. Böylece daha hızlı, güvenli ve kesintisiz bir şekilde bir birimden diğerine dava dosyalarının aktarılması ve dava sürelerinin kısaltılması sağlanıyor. Proje kapsamında Türksat A.Ş. tarafından bugüne kadar 375 noktaya geniş bant VSAT terminalleri kurulurken bu terminallerin sayısının bin 245'e çıkması hedefleniyor. Adalet Bakanlığı ile birlikte gerçekleştirilen projenin bir benzeri de Sağlık Bakanlığı için projelendirildi. Sağlık Bakanlığı'na bağlı yurt içindeki ve yurt dışındaki hastaneler arasında tele-medicine hizmeti ve video konferansla ameliyatların canlı olarak diğer hastaneler tarafından izlenebilmesi sağlandı. Söz konusu proje, sağlık hizmetlerinin hızlı bir şekilde yaygınlaştırılmasına, birbirinden kilometrelerce uzak çok sayıda hastane arasında güvenli ve sürekli bir iletişim ortamı oluşturulmasına yarayacak. Bu projenin sonlanmasıyla 47 eğitim ve araştırma hastanesi uydu üzerinden birbirine bağlanmış olacak ve aynı anda 4 hastanede birden video konferansla görüntü aktarımı yapılabilecek. DSİ ve Devlet Meteoroloji İşleri (DMİ) tarafından ortaklaşa yürütülen VSAT projesiyle, DSİ'nin akarsu yataklarındaki su debisi, taşkın durumlarıyla ilgili bilgiler ve DMİ'nin yurt genelindeki hava koşullarının tek bir merkezde toplanması için Türksat uyduları kullanılmaya başlandı. KÖYLERE UYDUDAN KABLOSUZ İNTERNET Devlet Hava Meydanları İşletmeleri'nin (DHMİ) yurt genelindeki radar verilerinin iletimi Türksat A.Ş.'nin sunmuş olduğu hizmetlerle sağlanıyor ve böylelikle tüm hava sahası denetleniyor. Devlet Hava Meydanları İşletmesi'nin (DHMİ) yurt çapına yayılmış bulunan hava-yer telsiz cihazları ile radar cihazlarının ses ve veri haberleşmeleri, Esenboğa ve diğer devlet hava limanlarında bulunan Hava Trafik Kontrol Merkezleri'ne irtibatı Türksat uyduları üzerinden yapılıyor. Ayrıca, pilotlarla yapılan konuşmalar, uçaklara ait konum, hız ve irtifa bilgileri, uçuş rota bilgileri ve hava sahası bilgileri kesintisiz olarak Türksat uyduları üzerinden aktarılabilecek. Uzak istasyonlardan elde edilen tüm ses ve radar verileri DHMİ Hava Kontrol Merkezleri'nde toplanarak uçakların iniş-kalkışı, transit geçen uçakların takibi ve haberleşmesi daha güvenli ve rahat bir şekilde yapılacak. Karasal hatların bütünüyle uydular üzerinden yedekleniyor olması nedeniyle, deprem, sel gibi doğal afet hallerinde meydana gelebilecek arıza ve kesintilerde de Türk hava sahasının haberleşme ve takibi kesintisiz olarak devam edecek. IDR (Intermediate Data Rate) ve IBS (Intelsat Business Service) dijital sistemleriyle iki farklı nokta arasında kesintisiz bir haberleşme hizmeti sağlanabiliyor. Bu sistemler üzerinden 64 Kbps ile 8.448 Kbps arasında değişen oranlarda devre açılması mümkün. Türkiye'de IDR-IBS sistemleri kullanılarak, coğrafi engeller nedeniyle haberleşme hizmetlerinden yoksun olan ve kablo alt yapısı bulunmayan 152 farklı köy ve mezraya data, telefon, faks ve internet hizmeti veriliyor. Ayrıca, yine bu sistemler aracılığıyla uydular üzerinden 21 ülkeyle uluslararası telefon görüşmeleri yapılabiliyor ve data haberleşmesi gerçekleştiriliyor. Öte yandan, AB ile müzakereler çerçevesinde uygulanmaya başlayacak olan GNSS (Global Navigation Satellite Services) Projesi ile başta uzay ve havacılık sektörü olmak üzere, hava trafik yönetimi, deniz seyrüsefer, karayolu yük taşımacılığı ve demiryolu trafik yönetimi, tarım, gübreleme, balıkçılık, hassas zaman ayarı, körler için rehberlik, doğal risk yönetimi, sismik faaliyetler, heyelan, volkan bilimi, meteoroloji, kaçakçılığın önlenmesi, petrol ve gaz tetkiki gibi çok çeşitli alanlarda da bu sistem kullanılabilecek.