E. TURGUT TEKİN

E. TURGUT TEKİN

Masallar-Mitoslar ve Söylenceler Parkı

 

Walt Disney’i hepimiz tanımasakta, birçoğumuz tanırız. Hele çocuklar, onu çok severler. Dünyada hiçbir kimse Walt Disney kadar çocuklara hizmet etmemiştir. O, çocukların gözünde ve dünyasında önemli bir yeri olan öğretmendir.

 

Yarattığı masal kahramanları, çizdiği resimler, yazdığı öykülerle çocuk edebiyatının devi, masal dünyasının ünlü kahramanıdır.

 

Walt Disney (1901-1966) yılları arasında yaşadı. Disney, çocuklara kalem yerine çizgi film kullanarak masal dünyası yaratan Amerikalı bir çizim ustasıdır. Onun yarattığı masal kahramanlarını tanımayan, sevmeyen çocuk yok gibidir. Yarattığı şu ünlü tipler, büyüklerin bile ilgisini çekmektedir. “Dingo-Ördek Nine-Miki-Mini-Cin-Cem-Can”

 

Walt Disney, masal dünyasına önemli çizgiler ve renkler kazandırdı. Onun yarattığı mekanlar arasında şatolar, saraylar, bahçeler, ormanlar, dağlar, ırmaklar çok görkemlidir. Çizgilediği masalların  başında ise, “Uyuyan Güzel, Pamuk Prenses ve Yedi Cüceler, Külkedisi, Çirkin Ördek Yavrusu, Çizmeli Kedi, Kırmızı Başlıklı Kız” gelmektedir. Disney’in yarattığı dünya gerçeğe yakın ve çok renklidir. Çocuk edebiyatında ve pedagoji dünyasında Walt Disney’in yeri çok büyüktür.

 

Masallar güzelliklerle dolu düşler dünyasıdır. Cinlerin, perilerin, gulyabanilerin, cücelerin ülkesinde geçer bu masallar. Masallarda Pamuk Prensesler, Yedi Cüceler, Aksırık, Keloğlan, Bilgili, Utangaç, Neşeli, Uykucu, Öfkeli gibi büyüleyici masal kahramanları yaşarlar. Çocuğun dünyasında bu hayali kahramanların yeri önemlidir. Dünyanın en harikulade masallarını duyacaksınız. Bazen öyle masallar var ki, içinde hayvanlar konuşuyor. Size dersler bile veriyor. Fabl denilen bu tanınmış öyküleri Ezop, Phaedrus, La Fontane gibi dünyanın en büyük ustaları yarattılar. Bugün bütün çocuklar bu fablları zevkle okuyor ve onlardan birer ders çıkarıyorlar.

 

Peri masallarında büyücülerle, cadılarla, korkusuz savaşçılarla tanışıyorsunuz. Sihirli uçan halılar sizi bilmediğiniz dünyaya götürüyor. Cinler, akıl almaz isteklerinizi anında yerine getiriyorlar. Bu peri masallarını ünlü masal ustaları olan Hans Christian Andersan, Grimm Kardeşler ve Charles Perrault yazmışlar. Bazı masal yazarları şunlardır.

 

1- Ezop, MÖ VI. yüzyılda yaşamış günümüzde de zevkle okuduğumuz fablların yazarıdır. Frigyalı (Anadolu) Ezop köle olarak dünyaya gelmiş; ama çok kurnaz ve bilgili olduğunu gören son efendisi, ona özgürlüğünü vermiş. Özgür olur olmaz Ezop, birçok ülkeyi gezmiş. Lidya Kralı Krasüs’ün görkemli sarayında ağırlanmış. Hayvanların konuştuğu fablları öğretici niteliktedir. Günümüzde Ezop, hemen hemen tüm dillere çevrilmiştiir. Onun güzel, eğitici fabllarını çocuklar zevkle okurlar. “Ezop Masalları” adıyla dilimize çevrilmiştir. Anadolu’da yetişmiş en ünlü fabl ustasıdır.

 

2- Arap Masalları, Arapça’da 1001 Gece Masalları adıyla bir dizii masal vardır. Arap dünyasında yaratılan bu masallar, günümüzde opera, operet ve baleye de konu olmuştur. Örneğin “Şehrazat Balesi” bunlardan yalnızca biridir. Ali Baba ve Kırk Haramiler çok ünlüdür. Alladdin’in Sihirli Lambası, Irmağın Cini bu masallardan en ünlüleridir.

 

3- Jean De La Fontaine (1621-1695) yılları arasında yaşamış ünlü Fransız Fabl yazarıdır. Ezop’un konularından yararlanarak dörtyüzden fazla fabl yazmıştır. Bazı eleştirmenler onu, çağının Hemoros’u olarak tanımladılar. “La Fontaine’den Masallar” adlı yapıtı vardır.

 

4- Charles Perrault (1628-1703) yılları arasında yaşamış ünlü “Fransız Peri Masalları”nın yazarıdır. Yapıtlarını şiir ve düzyazı olarak yazmıştır. Peri masallarının tümü dönemin gelenek ve görenek, ayrıca yaşama ve düşünme biçimini yansıtır. Birçok dile çevrilmiş ve çok tanınmış bir masal ustasıdır. Ünlü masallarından birkaçı, “Parmak Çocuk-Mavi Sakal-Prenses Funda Gülü” tanınmış ve dilimizi de çevrilmiştir.

 

5- Jacob ve Wılhelm Grımm Kardeşler, Alman Grimm Kardeşlerden Jacop (1785-1863) ve Wilhelm (1786-1859) yılları arasında yaşamışlardır. Grimmler, Alman söylencelerinden yararlanarak peri masalları yazdılar. Üniversitede Hukuk dersi de veren Grimm kardeşler, peri masallarının yanısıra, birçok sayıda bilimsel yapıtada imza attılar. Grimm Masalları’nın ünlüleri şöyle, “Hansel ile Gratel-Yedi Kuzgun-Rapunzel-Büyülü Masa-Bremen Çalgıcıları (Mızıkacıları),Altın Dağın Kralı-Ayakkabıcı ve Minik Periler tanınmış ve dilimize çevrilmiştir.

 

6- Hans Chistian Andersen (1805-1875) yaşamış, Danimarkalı ünlü peri masalları ve öykü yazarıdır. Küçük yaşlarında hastalıklı bir çocuk olduğu için sürekli evde oturur, düşler kurar, kitap okurmuş. Henüz 12 yaşında şiirler yazmaya başladı. Daha sonra masallar ve tiyatro oyunları yazdı. İlk masalları 1848 yılında yayımlanmış, masallarının cilt sayısı 35’i bulmuş. Bu masallar, birçok dile çevrildi. Andersen, “küçüklerin sevinci, büyüklerin zevki” olarak tanımlanan bir yazardır. Dilimize çevrilmiş bazı ünlü masalları, “Küçük Denizkızı, Kırmızı Pabuçlar, İmparatorun Yeni Giysileri, Kibritçi Kız, Onbir Vahşi Kuğu, Prenses ve Bezelye Tanesi, Küçük Kurşun Asker, Kav Kutusu, Hiyavata’nın Şarkısı-Çirkin Ördek Yavrusu” gibi.

 

7- Türk Halk Masalları, bu masallar içinde en çok sevileni Keloğlan’dır. 17. yüzyıldan günümüze dek sayıca durmadan çoğalarak gelen keloğlan masalları gerçek dünyaya çok yakındır. Bu masallarda cinler, periler yoktur. Keloğlan boş inançlara hiç mi hiç yüz vermez. Gözüpektir. Karşılaştığı kötülüklerin hepsini kendi kurnazlığı ve zekası ile üstesinden gelir. Beceriklidir, tam bir söz ustasıdır. Masalların başında genellikle çaresizlik ve yoksulluk içindedir. Ama ne yapar eder sonunda her zaman başarıya ulaşır ve mutlu olur. Keloğlan Masalları o denli gerçek bir dünyayı yansıtır ki, bunlar öykü bile sanılabilir.

 

Önceki ve Sonraki Yazılar