Arif AKÇAY
Gerçek Gazetesi
Uygarlıklar deltası Meandros çok sayıda antik kentin, tarihi kentsel dokuların, farklı doğal zenginliklerle bütünleştiği bir "kültür ve tarih havzası" ... Mitolojideki efsaneleriyle ünlü Meandros'un, yani Büyük Menderes Nehri'nin denize kavuşurken Anadolu'ya armağan ettiği deltadaki bereket ve sanat dünyası. ..
Meandros havzası öyle bir Anadolu coğrafyası ki eşsiz bir uygarlıklar deltasının hem yaşam kaynağı, hem de tarihin sanki "kültür park"ı. ..
İşte böylesi bir deltanın, tüm tarihsel ve doğal değerleriyle çağdaş sanata ve yaratıcılığa da esin kaynağı olmasını, turizmin ise sıradan bir ziyaret ve dinlence eylemi olmak yerine, aynı değerleri yaratan insan yaşanmışlıklarıyla da tanışılmasını hedefleyen "Uygarlıklar Deltası Meandros Projesi" ni başlatmaktan ve içinde olmaktan gurur duyuyorum.
Söke, Didim, Güllübahçe, Gelebeç, Akköy, Milet, Priene, Magnesia, Herakleia ve Bafa Gölü'nü tek başlarına değil, "onları var eden ortak dünyalar"ıyla yaşatabilecek bir turizm anlayışının uygulama projesi üzerinde çalışıyoruz.
Yıllardır ülkemizde sadece "deniz, kum, güneş yatakhaneleri" yaratan turizm anlayışı, çevre ile kültüre de sadece "pazar"lamak için ilgi gösterdi. Aynı anlayışın sözde "duyarlı" seçeneğini oluşturan "kültür turizmi"nde, tarihselmerkezler sadece "uğrak yeri" olarak görülüyor...
Oysa Anadolu uygarlıkları, en eski mimarlık ve sanat yapıtlarından yakın zamanların özgün dokularına kadar, bugün giderek daha fazla gereksinme duyulan "kültürel gelişme"yle birlikte, çağdaş yaşamı da "kimlikli kılabilmek" için en anlamlı dersleri içeriyor...
"Meander Figürü"nü yaratan "insan aklı"nı ve sanata dönüşen duygularını, çağlar sonra saygı ve hayranlıkla paylaşmak ... ve bu gibi düşünsel derinlikler içinde "Anadolu'yla tanışılan bir turizm"in de öncü havzası olmak...
Uygarlıklar Deltası Meandros Projesi; tarihi mimari doku, kÜıtür, sanat, turizm, doğa, çevre alt başlıklarıyla bölgenin yani menderes havzasının bölge markasını oluşturarak binlerce yıllık kültürel ve sanatsal mirası sahiplenecektir.
İlçemiz Söke'de bulunan ve Uygarlıklar Deltası projesinde önem taşıyan Kemalpaşa Mahallesi Cumhuriyet öncesi Söke'nin Rum mahallesi olup 1770'li yıllardan itibaren varlıklı Rum ailelerin yaşadığı, ustalıkla yapılmış tarihi konutların bulunduğu bölgedir ve günümüze kadar ayakta kalma mücadelesi vermiştir.
Kurtuluş savaşından sonra yaşanan mübadele sonucunda, RumIarın terk ettiği bu mahalleye Türk aileleri yerleşmiş ancak zaman içerisinde yerleşimcilerin semtten çekilmesi ile kiraya verilen bu yapılar maddi yetersizliklerden dolayı hakettiği değeri göremeyip viranlaşmaya başlamıştır. Söke'nin en eski yerleşimi olan bu mahallenin, kentin tarihi ve kültürel dokusunun korunmasında önemli bir yeri olduğu noktasından hareketle, 2001 Şubat ayında İzmir II Nolu Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu tarafından Kentsel Sit alanı ilan edilmiş ve koruma altına alınmıştır. Söke Belediyesi olarak 2004 yılından bugüne kadar yapılan koruma çalışmaları ile 5 adet tescilli ve nitelikli tescilli yapının kamulaştırma işlemleri gerçekleştirilmiştir. l adedinin Koruma ve Planlama Bürosu işleviyle restorasyonu tamamlanmıştır ve Tarihi Kentler Birliğinden Başarı ödülü alınmıştır .. Söke'de "Koruma Amaçlı İnşaat Sektörüne Restorasyon Eğitimi ile Kalifiye Eleman Kazandırma Projesi" adı altında AB projesi uygulaması tamamlanmış ve Kent Atölyesi kurulmuştur. Toplam 105 parseli kapsayan "Sokak Sağlıklaştırma Projesi" tamamlanmış kurul onayı aşamasındadır. Kamulaştırma yöntemi ile alınan tescilli yapıların sosyal donatı merkezlerine dönüştürülmesi düşünülmüştür. Örneğin Sokak Çocukları Rehabilitasyon Merkezi, Okul Sonrası Eğitim Merkezi, Kadın Barınma Evi, Meslek Edindirme Kursları, Kütüphane, Etnografya Müzesi, Tarım Müzesi, Zanaatlar Evleri, Meslek Odaları, Semt Sakinleri Evi, Tarihi Doku Araştırma Merkezi, Belediye Koruma Planlama Bürosu, Misafirhane, Pansiyon, Restoran, Kafeterya gibi sosyal donatılar oluşturulacaktır. Kemalpaşa Mahallesinde tüm bu iyileştirme çalışmaları yapıldıktan sonra, Koruma ve Yaşatma projesi gereğince bu mahalle Söke Belediyesi tarafından etkin bir şekilde tanıtılarak, Kültür Turizmine açılacak ve bu da mahalle sakinleri için önemli ölçüde konaklama, yemek, eğlence iş alanlarına dayalı gelir kaynağı olacaktır. Bu proje bölgede, Kültür Turizminin canlanmasına olumlu etki ederek ülke ekonomisine ve tanıtımına katkıda bulunacaktır. Kemalpaşa Mahallesindeki eski Rum evlerinin restorasyonu bölgenin iç ve dış turizm sektöründe yaşanacak canlanmanın tetikleyicisi olacak ve böylelikle yeni iş alanları ortaya çıkararak bölgede istihdamın arttırılmasında pay sahibi olacaktır. Söke İlçesinde yapılan koruma çalışmaları Uygarlıklar Deltası Meandros Projesi ile yeni bir ivme ve yeni bir strateji kazanmıştır. Bu proje ile ülkemizin "Kültür Turizmi" potansiyeline ve gelirlerine önemli katkılar sağlanacaktır. Büyük Menderes Deltası çevresindeki belediyeler olarak bizler; üniversiteler kamu ve sivil toplum kuruluşları destekleriyle uluslararası alanda rekabet edebilecekleri bir bölge markası oluşturmak için kolları sıvadık. "Büyük Menderes Deltası'nın çevresinde 3 bin yıllık ortak geçmişi ve tarihsel ilişkileri olan antik kentlerin, kültürel zenginliklerin ve doğal güzelliklerin toplandığı bu eşssiz coğrafyada kültür ve doğa temalı turizmi geliştirmek, ulusal ve uluslararası alanlarda daha güçlü rekabet edebilecek "Uygarlıklar Deltası Meandros" adıyla Turizm Bölge Markası oluşturmaya başlamış olmanın sevinci içerisindeyiz. Proje kısa sürede yöremizin tanıtıma katkı sağlayacaktır” dedi